Parafrazując bardzo starą polską encyklopedię można stwierdzić, że automat nurkowy „jaki jest każdy widzi”.
Gdy patrzymy na dzisiejszych nurków możemy zauważyć, że na starych filmach automaty nurkowe wyglądały trochę inaczej. To słuszna obserwacja; kiedyś automaty miały dwa karbowane węże prowadzące od butli do ust nurka, w dzisiejszych czasach od butli do ustnika, czyli do tak zwanego drugiego stopnia automatu prowadzi jeden cienki wąż, którym przekazywane jest powietrze z butli pod ciśnieniem około 10 atmosfer, tak że wystarcza stosunkowo wąski wąż aby odpowiednia ilość powietrza była dostarczana nurkowi. Pewne zamieszanie mogą wzbudzać tak zwane rebreathery czyli sprzęt o obiegu zamkniętym, który umożliwia nurkowi wielokrotne wykorzystanie tego samego gazu po uzupełnieniu zużytego przez nurka tlenu. Więcej o obiegach zamkniętych w V części bloga o automatach nurkowych. Podobnie jak stare automaty reby mają dwa karbowane węże dzięki którym nurek zarówno wdycha gaz jaki wydycha go do tak zwanych przeciw płuc, gaz jest w międzyczasie przepuszczane przez pochłaniacz dwutlenku węgla i uzupełniany o tlen
Nurkowie bardzo dużo rozmawiają o automatach nurkowych skupiając się na ich jakości, oporach oddechowych, wyglądzie; są to oczywiście dość ważne cechy Ale jedna z cech jest czę1)sto niesłusznie pomijana, czyli to jaka jest po prostu łatwość serwisowania danego automatu – dostępność serwisów w najbliższej okolicy. Oczywiście automat oddechowy można wysłać do serwisu i odebrać go również po prostu kurierem ale dostępny w pobliżu serwis w pewnych sytuacjach może być jednak wygodniejszy
Jeżeli łatwość serwisowania jest tak ważną cechą automatu to zastanówmy się Jak często powinniśmy serwisować nasz automat? Generalnie zależy to oczywiście od instrukcji obsługi użytkowania danego automatu ale można przyjąć tutaj pewne ogólne zasady a potem sprawdzić je szczegółowo w instrukcji danego sprzętu. Powszechnie przyjmowana przez nurków zasada jest taka, że automat serwisujemy przynajmniej raz w roku i to jest bardzo dobra zasada. Drugi czynnik wpływający na częstotliwość serwisowania wynika po prostu z intensywności używania automatu – instrukcje obsługi mówią, że co 50 do 100 godzin używania automatu (czyli w praktyce najczęściej co 50 – 100 nurkowań) powinien zostać on poddany serwisowi.
Dlaczego automat wymaga serwisowania? Oprócz typowego zużycia części, które znajdują się wewnątrz pierwszego i drugiego stopnia automat przy każdym nurkowaniu automat lekko pokrywa się wilgocią, potem ta woda wysycha i na automacie trochę jak w czajniku osadza się nalot wapna i po jakimś czasie elementy automatu mogą szczelnie ze sobą nie pasować, nie domykać się, automat może zacząć bąblowa czyli puszczać powietrze i nie będzie to ani wygodne ani bezpieczne podczas naszych nurkowań. W czasie serwisu automat jest rozbierany i poddawany działaniu lekkiego kwasu aby wyczyścić naloty z wapna a potem jest skręcany z użyciem nowych części, które są w tak zwanej serwisówce czyli w zestawie części, które są zalecane przez producenta do wymiany przy serwisie No i jednocześnie elementy są smarowane tak żeby mogły ze sobą bezkolizyjnie współpracować.
Kiedy zastanawiamy się jaki automat kupić weźmy pod uwagę:
Po pierwsze dostępność serwisu tego automatu.
Możemy też zastanowić się poradzić czy poradzić instruktora czy projekt danego modelu automatu jest dostosowany do takich nurkowań jakie chcemy wykonywać czyli czy automat jest bardziej lub mniej odporny na zimną wodę; zapiaszczenie; drobne zabrudzenia w wodzie; ponieważ może być to dużo ważniejsze niż to czy automat ma takie lub inne rozwiązania wewnątrz swojej konstrukcji (chociaż może z tego wynikać)
Wybór właściwego automatu
Jeśli opisywane cechy i różnice budowy wydają się być zbyt skomplikowane aby wybrać właściwy model, zastanów się nad wynikającymi z tych różnic konsekwencjami dla nurka i podejmij decyzję na takiej podstawie. Na pewno możemy poradzić się swojego instruktora w Deepspocie. Wyjaśni nam wszystko lub skieruje do osoby która odpowie na nasze wątpliwości.
- Bezpieczeństwo. Bezpieczeństwo jest bardzo ważne, aczkolwiek kupując nowoczesny automat od znanego producenta, otrzymujemy produkt o rozsądnej i sprawdzonej konstrukcji. Nie jest konieczne sprawdzanie, które automaty działają a które nie 🙂
- Inwestycje w najlepsze modele. Jeśli ktoś wyraża opinię, że najlepsze automaty nie są przeznaczone dla początkujących lub nurkujących okazjonalnie, to nie jest prawda. Podobnie byłoby mówić, że ten kto choruje okazjonalnie nie potrzebuje najlepszych lekarstw. Każdy nurek skorzysta z lepszej wydajności i wytrzymałości najlepszych modeli. Jeśli cena jest ważna w podejmowaniu wyboru, dobrze jest kupić po prostu najdroży model na jaki nas stać. Praktycznie zawsze kupowanie droższych modeli okazuje się w efekcie tańsze w czasie długiego okresu użytkowania. Na pewno warto przyjrzeć się prostszym modelom dobrych firm.
Konserwacja, serwis i naprawa automatu
Automat i jego akcesoria wymagają więcej troski niż inne elementy sprzętu nurkowego, jednak jeżeli opiekujemy się nimi właściwie będą nam służyć całe nurkowe życie, aż do zużycia związanego bardziej z chęcią wymiany na coś nowego niż ze zużyciem sprzętu.
Konserwacja
Najważniejszym elementem konserwacji automatu jest jego mycie w słodkiej wodzie jak najszybciej po użyciu. Niestosowanie się do tego zalecenia powoduje szybsze zmniejszenie wydajności niż jakikolwiek inny powód. Jeśli to możliwe, umyj automat gdy jest wciąż zamontowany na butli, a powietrze odkręcone. To zmniejsza ryzyko przypadkowego dostania się wody do pierwszego stopnia. Jeśli nie jest to możliwe, zaleca się zakręcenie kapturka zabezpieczającego pierwszy stopień i opłukiwanie w pozycji z drugimi stopniami poniżej pierwszego. I stopnie automatów w Deepspocie mają specjalne zaworki zapobiegające dostawaniu się wody do I stopnia podczas płukania (bardzo wygodne rozwiązanie). Nie wolno naciskać przycisku dodawczego, który otwiera zawór i może być przyczyną przedostania się wody do II stopnia. Należy używać niezbyt silnego strumienia wody lub mycia w naczyniu z wodą. Unikanie silnego strumienia wody zapobiega przedostawaniu się zanieczyszczeń w miejsca które są na nie wrażliwe. Jeżeli nie mamy chwilowo możliwości opłukania automatu w słodkiej wodzie, dobrze jest zapakować automaty szczelnie, tak aby nie wysychały do czasu właściwego mycia. Po myciu należy pozwolić automatowi wyschnąć w suchym chłodnym miejscu bez bezpośredniego działania słońca. Należy unikać zaginania węży. Usztywniacze na wężach pomagają w tym. Nie należy smarować, rozkręcać ani serwisować automatów bez posiadania odpowiednich kwalifikacji.
Serwisowanie
Automat wymaga profesjonalnego serwisu zgodnie ze specyfikacją producenta. Zwykle przeprowadza się to raz do roku, choć nowe automaty zbudowane z nowych materiałów mogą mieć dłuższe czasy pomiędzy wymaganymi przeglądami serwisowymi. Automat należy serwisować gdy:
- * Zgodnie ze specyfikacją producenta (zwykle raz do roku lub co dwa lata)
- * Co sześć miesięcy intensywnego użytkowania
- * Jeśli zaobserwowano uszkodzenia lub nadmierne zużycie
- * Jeśli zaobserwowano wyraźne zwiększenie oporów oddechowych lub jakikolwiek powód, który podejrzewasz, że może skutkować problemami dla automatu.
Biorąc pod uwagę, iż automat jest podstawowym elementem podtrzymującym Twoje życie pod wodą, staraj się zawsze być po bezpiecznej stronie gdy chodzi o konserwację i serwis. Pomimo, że problemy mogą być wywoływane wieloma przyczynami, najlepszym sposobem ich unikania jest kompletny serwis, który trwa i kosztuje nieznacznie więcej niż tylko częściowe wymiany zużytych elementów.
Serwis składa się z kilu kroków. Po pierwsze, technik rozmontowuje wszystkie elementy, i czyści je w kąpieli kwasowej a potem w specjalnym detergencie w myjce ultradźwiękowej. Wyczyszczone elementy, poddawane są inspekcji wizualnej, a zużyte elementy wymieniane. Skręcony ponownie automat poddawany jest regulacji zgodnie z parametrami producenta.
Naprawa automatu
Automaty są elementami sprzętu nurkowego który właściwie się nie psuje, jeżeli są regularnie serwisowane czyli raz do roku albo zgodnie z instrukcją obsługi. Pomiędzy serwisami właściwie nic się z nimi nie dzieje jednak czasami oczywiście zdarzają się jakieś awarię od jakiś najprostszych typu przegryzienie ustnika po coś bardziej skomplikowanego. Naprawa właściwie nie różni się niczym od typowego serwisu ponieważ w czasie serwisowania automatu wymienia się wszystkie istotne elementy sprzętu więc w razie awarii najczęściej przeprowadza się naprawę, która polega tak naprawdę na tym samym co robi się w czasie takiego okresowego dorocznego serwisu. Po odpowiednio przeprowadzonej naprawie (połączonej z pełnym serwisem) nasz automat znowu może być używany przez pełen okres między serwisowy zgodnie z instrukcją producenta.
