Nurkowanie – poradnik od A do Z

Czym jest nurkowanie? Najprościej rzecz ujmując, nurkowanie jest przebywaniem pod wodą na tzw. zatrzymanym oddechu (freediving) lub przebywanie pod wodą z odpowiednim sprzętem (scuba diving). Nurkować można z rozmaitych powodów i w różnych celach, sięgając po adekwatne do danej sytuacji oraz umiejętności nurka techniki. Czym jest nurkowanie i jakie są jego rodzaje? Jak zacząć nurkować, kto może nurkować i jakie są przeciwwskazania do nurkowania? Co początkującym i zaawansowanym nurkom oferują szkoły i kursy nurkowe? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziesz poniżej! 

Co to jest nurkowanie i jaka jest jego historia? 

Nurkowanie towarzyszyło człowiekowi od zarania dziejów. Tysiące lat temu ludzie nurkowali przede wszystkim w celu zdobycia pożywienia, ale również w poszukiwaniu „skarbów” i w celach militarnych. Nurkowano wówczas przede wszystkim na zatrzymanym oddechu, ale również z łodygami trzciny w ustach – drugi koniec trzciny wystawał ponad taflę wody i umożliwiał zaczerpnięcie oddechu bez wynurzania się (współczesnym odpowiednikiem tej metody jest snorkeling).

Historia nurkowania – od czego się zaczęło?

Najstarsze ryciny i opisy nurkowania pochodzą z I. wieku p.n.e. To m.in. płaskorzeźba z 885 roku p.n.e. przedstawia uzbrojonego mężczyznę, który oddycha pod wodą przy użyciu sprzętu przypominającego współczesne butle nurkowe, a także datowane na 332 rok p.n.e. zapiski Arystotelesa o dzwonie nurkowym, którego miał używać Aleksander Wielki podczas oblężenia Tyru. 

Odkrycia i wynalazki – droga do bezpiecznego nurkowania

Celem naukowców i wynalazców, którzy zajmowali się nurkowaniem, stało się w kolejnych stuleciach opracowanie rozwiązań, które pozwoliłyby na wydłużenie czasu przebywania pod wodą. Za autora pierwszego projektu samodzielnego systemu oddychania pod wodą i pierwszego kombinezonu do nurkowania uważa się Leonarda da Vinci. Przełomowym wynalazkiem w dziedzinie nurkowania był pierwszy system nurkowy, który umożliwiał swobodne poruszanie się pod wodą, zaprojektowany w 1797 roku przez Karla Heinricha Klingerta. 

W XVIII i XIX wieku testowano równocześnie wiele innowacyjnych rozwiązań. W 1823 roku bracia Deane opatentowali hełm strażacki, który miał chronić strażaków przed skutkami wdychania dymu. Niedługo potem hełm strażacki, na prośbę wynalazców, przystosował do nurkowania August Siebie. To on zresztą jest uznawany za „ojca nurkowania”. Wszystko za sprawa opatentowanego w 1837 roku kompletnego, zamkniętego stroju nurka klasycznego – wykonanego z gazoszczelnej tkaniny, z ciężkimi butami i obciążnikami (umożliwiającymi regulowanie pływalności) oraz zasilaniem powietrzem za pomocą obrotowej pompy. Strój jako pierwszy umożliwiał naprawdę bezpieczne przebywanie pod wodą przez dłuższy czas. 

Popularyzacja nurkowania 

Gwałtowny wzrost zainteresowania nurkowaniem odnotowano w pierwszej, a następnie drugiej połowie XX wieku. Na popularyzację podwodnych przygód najistotniejszy wpływ miało podniesienie bezpieczeństwa nurków poprzez zastosowanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych, przy jednoczesnym stopniowym obniżeniu cen kombinezonów oraz kosztów eksploatacji aparatów oddechowych. Obecnie nurkowaniem zajmują się miliony ludzi na całym świecie.

Metody nurkowania – podział ze względu na technikę i dobór sprzętu

Nurkowanie można realizować w oparciu o jedną z trzech bazowych metod: snorkeling, freediving i scuba diving. Czym charakteryzują się te metody? 

Snorkeling – amatorskie nurkowanie dla każdego

Snorkeling to najprostsza forma nurkowania, polegająca na unoszeniu się na wodzie lub pływaniu tuż pod jej powierzchnią, z prostym sprzętem umożliwiającym podziwianie podwodnego świata bez konieczności wynurzania się w celu zaczerpnięcia powietrza.

Podstawowy sprzęt do snorkelingu to tzw. sprzęt ABC:

• maska – chronią oczy przed kontaktem z wodą i pozwalają na wyraźne widzenie, 
• fajka (z j.ang. snorkel – stąd nazwa metody nurkowania) – umożliwia swobodne oddychanie bez unoszenia głowy nad poziom wody / bez wynurzania się,
• płetwy, które znacząco zwiększają mobilność nurka i przyspieszają pływanie. 

Freediving – nurkowanie na wstrzymanym oddechu

Freediving, tłumaczony jako wolne nurkowanie, czyli nurkowanie bez akwalungu (ale nie bez sprzętu w ogóle!) – na wstrzymanym oddechu, jest jedną z dwóch podstawowych metod nurkowania, w których faktycznie schodzi się pod wodę na wybraną głębokość (w snorkelingu nurek jedynie unosimy się na wodzie lub znajduje tuż pod jej powierzchnią – nie schodzi w głąb). Długość zanurzenie osoby nurkującej metodą freedivingu zależy od tego, na jak długo potrafi ona bezpiecznie wstrzymać oddech pod wodą. W ramach przygotowań do pierwszego freedivingu konieczne jest przeprowadzenie ćwiczeń oddechowych oraz poznanie zasad bezpiecznego zanurzania i wynurzania się z wody.

Freediverzy nie używają akwalungu umożliwiającego przebywanie / oddychanie pod wodą, ale mogą używać:

• masek i okularów – chronią oczy i podnoszą komfort podziwiania podwodnego świata,
• pianek lub skór pływackich – chronią ciało nurka przed zbyt szybkim wychłodzeniem,
• płetw – zwiększających mobilność nurka,
• balastu – dla skutecznego zarządzania głębokością zanurzenia. 

Scuba diving – nurkowanie z akwalungiem

Scuba diving to nurkowanie sprzętowe. Nurek uprawiający scuba diving jest wyposażony w akwalung, czyli sprzęt umożliwiający swobodne pływanie i oddychanie pod wodą. To jedyna metoda nurkowania, która pozwala na przebywanie pod wodą i eksplorowanie podwodnego świata w sposób ciągły przez dłuższy czas.

Podstawowe wyposażenie scubadivera to:

• sprzęt ABC – maska, fajka i płetwy (fajka stosowana w snorkelingu – tutaj przydaje się np. w sytuacjach, gdy chcemy podpłynąć do miejsca zanurzenia nie wykorzystując powietrza z butli),
• automat oddechowy i butla z tlenem,
• pianka lub suchy skafander.

Opcjonalnie, w wyposażeniu scubadivera może się znaleźć również:

• komputer nurkowy – niewielkie urządzenie w formie rozbudowanego zegarka na rękę, wysokiej klasy komputer nurkowy wskazuje m.in. głębokość zanurzenia i czas przebywania pod wodą, ostrzega przed zbyt szybkim wynurzaniem się, a także informuje o limicie czasu bezdekompresyjnego na danej głębokości (z uwzględnieniem wcześniej wykonanych nurkowań),
• kamizelka wypornościowa (jako alternatywa dla tradycyjnej płyty i worka wypornościowego),
• latarka nurkowa – pozwalająca wydobyć ginące kolory w wodach mętnych lub na głębokościach poniżej 10 m, niezbędna podczas nurkowań nocnych. 

Rodzaje nurkowania – podział ze względu na cel nurkowania

Nurkować można z różnych powodów i w różnym celu, a podział na nurkowanie rekreacyjne (nurkowanie rec) i nurkowanie techniczne / sportowe (nurkowanie tec) zdecydowanie nie wyczerpuje tematu. 

Oto najpopularniejsze rodzaje nurkowania oraz techniki w nich wykorzystywane:

Amatorskie nurkowanie rekreacyjne – snorkeling 

To rodzaj nurkowania, który jest uprawiany przez największą liczbę osób na całym świecie. Snorkeling może być uprawiany bez niemal żadnych ograniczeń (wiekowych i zdrowotnych) i bez żadnych większych przygotowań – wystarczy dopasowanie maski i opanowanie umiejętności oddychania za pomocą rurki / fajki. Snorkeling cieszy się ogromnym powodzeniem wśród turystów odwiedzających m.in. Egipt, Chorwację, Grecję czy Włochy.  

Najpiękniejsze miejscówki do uprawiania snorkelingu to m.in.: 

• plaże wokół maltańskich wysp Gozo i Comino 
• plaże przy miasteczku Isola Rossa na Sardynii
• plaże wokół Pafos na Cyprze
• chorwacka Riwiera Makarska 
• skaliste wybrzeże wokół hiszpańskiej wysp Medes
• lazurowe wybrzeża wokół greckich wysp Skiathos i Skopelos.

Nurkowanie rekreacyjne – freediving i scuba diving

Nurkowanie rekreacyjne może być uprawiane na wiele różnych sposobów, bez sprzętu lub ze sprzętem, zarówno przez osoby początkujące, jak i zaawansowane w różnym stopniu. W odróżnieniu od amatorskiego snorkelingu – nurkowanie rekreacyjne uprawiane metodami freedivingu i scuba divingu powinno zawsze zostać poprzedzone odpowiednim dla danej techniki przeszkoleniem. Bez względu na wybraną metodę i rodzaj sprzętu czy akwalungu (lub jego brak) – celem nurkowania rekreacyjnego jest odprężenie i relaks, sposób na medytację (zwłaszcza w przypadku freediving) oraz czerpanie przyjemności z podziwiania podwodnego świata i pokonywanie własnych barier. 

Freediving i scuba diving można uprawiać zarówno w naturalnych akwenach wodnych, jak i w specjalnych basenach – symulatorach warunków nurkowych. Umowną granicą dla nurkowania rekreacyjnego jest 40 metrów głębokości. 

Amatorskie nurkowanie sportowe – freediving i scuba diving

Nurkowanie sportowe może być równocześnie formą rekreacji. Tym, co pozwala odróżnić nurkowanie sportowe od nurkowania rekreacyjnego jest m.in. częstotliwość i regularność zanurzeń (nurkowanie rekreacyjne ma najczęściej charakter okazjonalny). Inny jest również cel osób traktujących nurkowanie jako sport – nurkowanie ma być w tym przypadku rodzajem aktywności ruchowej, podczas której wykonywane są określone czynności i angażowane wszystkie partie mięśniowe. Nurkowie dążą również do poprawiania swoich osiągnięć, zwiększania mobilności i wydajności, tempa nurkowania czy szybkości przemieszczania się pod wodą. 

Amatorskie nurkowanie sportowe można uprawiać zarówno w naturalnych akwenach wodnych, jak i w specjalnych basenach – symulatorach warunków nurkowych.

Nurkowanie techniczne – freediving i scuba diving

Nurkowanie techniczne (określane również jako profesjonalne lub sportowe) dedykowane jest wyłącznie nurkom doświadczonym, posiadającym szeroką wiedzę i wysoko oceniane umiejętności, a także odpowiedniego sprzętu – zdecydowanie bardziej zaawansowanego niż w przypadku nurkowania rekreacyjnego. To nurkowanie wymagające od nurków odpowiedniej kondycji fizycznej oraz braku jakichkolwiek przeciwwskazań do tego rodzaju aktywności (nurkowie techniczni muszą regularnie przechodzić lekarskie badania kontrolne potwierdzające bardzo dobry stan zdrowia).

Nurkowanie techniczne może być sporym obciążeniem i wyzwaniem dla organizmu, bo zdecydowanie przekracza limity rekreacyjne – dotyczące głębokości zanurzenia (nurkowie technicznie przekraczają granicę 40 m głębokości) i/lub czasu pobytu pod wodą. Nurkowanie techniczne może być realizowane na różnych głębokościach, ze zmianą lub bez zmiany gazów dekompresyjnych, z użyciem wielu mieszanek oddechowych podczas jednego nurkowania. Dlatego też nurkowanie techniczne wiąże się z większym ryzykiem niż nurkowanie rekreacyjne.

Celem nurkowania technicznego jest podnoszenie swoich umiejętności, poprawianie swoich osiągnieć i zdobywanie kolejnych stopni zaawansowania, m.in. poprzez przekraczania standardowych limitów czasu i głębokości, ale zawsze z zachowaniem zasad bezpieczeństwa. Nurkowania technicznego należy bezwzględnie uczyć się pod okiem doświadczonego instruktora, np. w ramach specjalistycznych kursów, realizowanych przez organizacje zajmujące się nurkowaniem tec: TDI, IANTD lub PADI/DSAT.

Najważniejszą zasadą nurkowania technicznego jest precyzyjne planowanie nurkowania, a następnie nurkowanie zgodnie z tym planem. Tzw. Run Time szczegółowo określa cały przebieg nurkowania: od zanurzenia do wynurzenia, z określeniem punktów, w których nurek powinien znajdować się w danym momencie. Planowanie Run Time powinno zakładać optymalizowanie nurkowania pod każdym względem. 

Nurkowanie wrakowe – scuba diving

Nurkowanie wrakowe to nurkowanie, którego celem jest eksplorowanie zatopionych wraków oraz innych obiektów, będących efektem działalności człowieka (w odróżnieniu od eksplorowania podwodnej fauny i flory), np. zatopionych platform wiertniczych czy zatopionych miast. Penetracja zatopionych obiektów odbywa się w ramach nurkowania sprzętowego, czyli scuba divingu.

Nurkowanie jaskiniowe – scuba diving

Nurkowanie jaskiniowe to nurkowanie, którego celem jest eksplorowanie podwodnych jaskich, korytarzy i sztolni. Nurkowanie jaskiniowe może być realizowane na różnych głębokościach, ale najczęściej wiąże się z niemożnością pionowego wynurzenia się na powierzchnię, dlatego wymaga odpowiedniego przeszkolenia i umiejętności (raczej przekraczających umiejętności nurkowania rec), bardzo dobrej kondycji fizycznej i odporności psychicznej. Nurkowanie jaskiniowe odbywa się z wykorzystaniem sprzętu, czyli w ramach metody scuba diving.

Nurkowanie komercyjne i zawodowe

O nurkowaniu komercyjnym i zawodowym mówimy wówczas, gdy wiąże się ono bezpośrednio z wykonywaną pracą. Nurkowanie zarobkowe wykonuje tzw. nurek zawodowy, czyli osoba posiadająca odpowiednie cechy psychofizyczne i niezbędne umiejętności oraz kwalifikacje / uprawnienia je potwierdzające.

Nurek zawodowy musi posiadać zaświadczenie o ukończeniu dedykowanego kursu, na którym widnieje m.in. informacja o klasie: dyplom III klasy uprawnia do nurkowania zawodowego na głębokościach do 20 m, dyplom II klasy uprawnia do nurkowania zawodowego na głębokościach do 50 m, a dyplom III klasy uprawnia do zawodowego nurkowania głębinowego i wykonywania prac podwodnych na głębokościach ponad 50m. Wymagania zdrowotne dla nurka zawodowego ściśle określa rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie warunków zdrowotnych wykonywania prac podwodnych. 

Nurkowie zawodowi to m.in.:

• instruktorzy nurkowania,
• osoby nurkujące w celach badawczych i naukowych, przeprowadzający np. badania biologiczne i badania archeologiczne), 
• nurkowie ratownicy (Rescue Diver) 
• nurkowie policyjni
• nurkowie poszukiwacze – wydobywcy
• nurkowie inżynierowie, pracujący np. przy obsłudze budowli hydrotechnicznych, zajmujący się konserwacją statków czy spawaniem poszczególnych elementów konstrukcji platform i nabrzeży. 

Sprzęt do nurkowania 

Sprzęt do nurkowania to bardzo szeroka kategoria, w której regularnie pojawiają się nowości. Najogólniej sprzęt do nurkowania można podzielić na sprzęt ABC (stanowiący jedyne wyposażenie osoby nurkującego na wstrzymanym oddechu, metodą freedivingu) i pozostały sprzęt do nurkowania / sprzęt powietrzny (stanowiący mniej lub bardziej rozbudowane i zaawansowane wyposażenia scuba divera) oraz dodatkowe akcesoria / sprzęt pomocniczy. 

Sprzęt ABC: maska, płetwy, fajka

Sprzęt ABC to maska, płetwy i fajka, które umożliwiają uprawianie snorkelingu, są jedynym wyposażeniem freediverów oraz podstawowym wyposażeniem scubadiverów (ale niewystarczającym do nurkowania tą metodą). Sprzęt ABC jest sprzętem indywidualnym, co oznacza, że każdy, nawet początkujący nurek, powinien mieć własny komplet (w wybranych bazach nurkowych istnieje możliwość wypożyczenia sprzętu ABC).  

Maska do nurkowania 

Podstawowy element wyposażenia płetwonurka, umożliwiający prawidłowe (ostre, wyraźne) i komfortowe widzenie pod wodą, dzięki wytworzeniu przestrzeni powietrznej przed oczami. Prawidłowo dobrana maska chroni oczy i nos przed kontaktem z wodą oraz umożliwia wyrównywanie ciśnienia w masce (przez nos). W skład maski do nurkowania wchodzą następujące elementy:

• ramka / korpus – ramka wykonana jest z tworzywa sztucznego, dostępne są różne rodzaje / kształty korpusów, dzięki czemu można optymalnie dopasować maskę do kształtu i wielkości twarzy;
• kołnierz uszczelniający – kołnierze współczesnych masek wykonane są z silikonu (najczęściej przezroczystego, białego / mlecznego lub czarnego), kołnierz posiada minimum podwójne uszczelnienie na obrzeżu i obejmuje cały korpus, z wyjątkiem odcinka poniżej miękkiego nosa (dzięki czemu możliwe jest skuteczne opróżnianie z wody podczas nurkowania, czyli tzw. „przedmuchiwanie” maski);
• szkło hartowane (z przodu maski, obejmującego oczy) – szkło hartowane gwarantuje maksymalne bezpieczeństwo, praktycznie uniemożliwiając rozbicie maski (jeśli jednak szkło zostałoby stłuczone – rozpadnie się na drobne kawałki z nieostrymi krawędziami), najczęściej stosowane maski do nurkowania mają jedną lub dwie szybki, w modelach bardziej zaawansowanych, umożliwiających panoramiczne widzenie pod wodą – może znajdować się więcej szybek (np. trzy lub sześć); 
• miękki nos (osłania nos) – element korpusu obejmujący nos, wykonany z miękkiego i elastycznego tworzywa sztucznego (taka konstrukcja umożliwia ściśnięcie nosa i wyrównanie ciśnienia w masce oraz „przedmuchanie” maski);
• pasek wraz z systemem regulacji – paski nowoczesnych masek do nurkowania wykonane są z silikonu (najczęściej identycznego z tym, z którego wykonano kołnierz) i posiadają rozdwojenie w środkowej części (w celu zminimalizowania ucisku na głowę i ryzyka związanego z przemieszczeniem się paska / maski), zadaniem paska jest wstępne dociśnięcie maski do twarzy nurka. 

Fajka do nurkowania

Fajka do nurkowania umożliwia oddychanie powietrzem, bez potrzeby wynurzania się z wody. To ten element sprzętu, który umożliwia snorkeling, a w reszcie technik nurkowania przydaje się rzadko, bardzo rzadko lub wcale. Fajka może być używana np. podczas dopływania do ustalonego miejsca zanurzenia lub podczas powrotu z nurkowania, zwłaszcza gdy do pokonania mamy długi dystans w trudnych warunkach powierzchniowych (np. na morzu, z wysokimi falami czy silnym prądem). W skład fajki do nurkowania wchodzą następujące elementy: 

• rurka – nowoczesne rurki mają anatomiczny kształt (dopasowany do kształtu / obrysu głowy, bez ostrych zgięć czy zwężeń utrudniających pobieranie i wydychanie powietrza), średnica rurki powinna wynosić około 2 cm, a długość rurki około 30-35 cm;
• ustnik – wykonany z silikonu, powinien mieć wielkość i kształt umożliwiające bezproblemowe wsadzenie go do ust oraz wygodne przytrzymywanie zębami (w klasycznych modelach: za dwie wypustki, w nowoczesnych ustnikach wypustki są połączone dodatkowym, odpowiednio wyprofilowanym elementem); 
• zaworek zwrotny (opcjonalnie) – znajduje się poniżej ustnika i ułatwia opróżnianie fajki z wody;
• zaworek labiryntowy (opcjonalnie) – znajdujący się na końcu rurki i ograniczający wlewanie się do fajki wody;
• zapinka – element zewnętrzny i mobilny, nałożony na rurkę umożliwia połączenie fajki z paskiem maski w taki sposób, by można ją było wygodnie wkładać do ust.

Płetwy do nurkowania

Zadaniem płetw jest powiększenie powierzchni stóp, a co za tym idzie – zmaksymalizowanie naszych możliwości motorycznych w wodzie. Płetwy pozwalają na szybkie i sprawne pływanie wyłącznie za pomocą nóg. Konstrukcja płetw jest stosunkowo prosta – każda płetwa składa się ze: stopy płetwy (kaloszowej lub paskowej) oraz pióra płetwy (stanowiącego o sile napędowej płetw, pióra mogą mieć różną wielkość / długość i twardość oraz różnić się kształtem i funkcjonalnością).

Płetwy powinny być nie tylko dopasowane do stopy, ale również dobrane do umiejętności i kondycji nurka. Do nurkowania używa się płetw paskowych:

• klasycznych – składają się z pióra i stopy, dostępne w różnych stopniach miękkości / twardości, 
• z rozcięciem – składają się z pióra z rozcięciem, są bardzo miękkie i łatwe w obsłudze nawet przez osoby początkujące,
• technicznych typu jet fin (płetwy paskowe krótkie i twarde, znajdujące zastosowanie przede wszystkim w nurkowaniach technicznych, wymagające doskonałych umiejętności i silnych nóg). 

Sprzęt powietrzny

Sprzęt powietrzny to sprzęt umożliwiający przebywanie pod wodą przez dłuższy czas. Sprzęt powietrzny składa się z trzech elementów: butli lub zestawu butli, automatu oddechowego oraz systemu wypornościowego (KRW, BCD lub skrzydła). 

Butla nurkowa / zestaw butli do nurkowania

Butle do nurkowania to cylindryczne pojemniki o określonej pojemności (najczęściej: 10l, 12l, 15l, 18l), służące do gromadzenia / przechowywania powietrza pod zwiększonym ciśnieniem 150-300at (15-30MPa), z którego będziemy korzystać pod wodą. Butle mogą być wykonane ze stali węglowej (używane przede wszystkim w wodach zimnych i słodkich) lub ze stali stopowej i stopów aluminium (używane przede wszystkim w wodach ciepłych i słonych). Butle aluminiowe są większe i cięższe od butli stalowych o tej samej pojemności, ale w wodzie stają się lżejsze od stalowych – mają neutralną pływalność (dodatnią lub lekko ujemną). Butle stalowe posiadają pływalność ujemną, dzięki czemu mogą zmniejszać obciążenie w systemie balastowym nurka. 

Stalowa butla nurkowa składa się z następujących elementów:

• butla – stalowa (z wypukłym dnem) lub aluminiowa (z płaskim dnem), dostępna w różnych pojemnościach (w zakresie od 4l do 18l), a co za tym idzie – w różnych wielkościach i o różnej wadze;
• siatka – pełni funkcję ochronną butli, zabezpieczając ją przed uszkodzeniami mechanicznymi; wykonywana ze specjalnych nici, ściśle dopasowana do gabarytów konkretnej butli;
• zawór – umożliwia sterowanie wypływem gazu z butli;
• uchwyt – umożliwia wygodne i bezpieczne przenoszenie butli;
• stopa – element wykonany z tworzywa sztucznego / plastiku, nazywany również donicą, zakładany na dolną, wypukłą część butli i umożliwiający jej postawienie na podłożu (płaskie dno butli aluminiowych nie wymaga stosowania dodatkowych stop). 

Aluminiowa butla nurkowa składa się najczęściej wyłącznie z dwóch elementów: butli i zaworu. 

Dwie, połączone ze sobą za pomocą specjalnej konstrukcji / uchwytu butle nurkowe to Twinset. Zestawy dwubutlowe stosowane są przede wszystkim przez nurków technicznych, ale również do nurkowań jaskiniowych czy wrakowych. 

Automat oddechowy

To jeden z najważniejszych elementów sprzętu do nurkowania, mający kluczowe znaczenie dla naszego bezpieczeństwa. Nurek powinien bezwzględnie znać sposób działania automatu oddechowego, umieć go intuicyjnie i poprawnie łączyć z butlą oraz pewnie obsługiwać również w sytuacjach awaryjnych. Wybrany automat oddechowy powinien być odpowiednio przechowywany i regularnie serwisowany. 

Automat oddechowy składa się z następujących elementów:

• pierwszy stopień automatu oddechowego (membranowy lub tłokowy, z połączeniem typu DIN lub INT) – przykręcany do butli nurkowej, redukuje wysokie ciśnienie z butli do nadciśnienia na poziomie około 10at;
• drugi stopień automatu oddechowego (może dodatkowo posiadać regulacje oporów oddechowych) – znajduje się bezpośrednio przy ustach, redukuje nadciśnienie z około 10at do ciśnienia otoczenia;
• Octopus, czyli alternatywne źródło powietrza – aktualnie bezwzględnie wymagany;
• manometr – urządzenie pozwalająca na kontrolowanie zapasu powietrza / gazu w butli (opcjonalnie manometr może wchodzić w skład konsoli, czyli urządzenia posiadającego więcej wskaźników, np. dodatkowo: kompas, głębokościomierz, komputer nurkowy);
• inflator i wąż do inflatora – umożliwiający napełnianie i opróżnianie systemu / worka wypornościowego. 

System wypornościowy

System wypornościowy nurka to nic innego, jak kamizelka ratowniczo – wyrównawcza KRW (z języka angielskiego: BCD, czyli Buoyancy Control Device). Kamizelka jest obowiązkowym wyposażeniem każdego nurka, zwiększającym jego bezpieczeństwo i podnoszącym komfort nurkowania. 

Zadaniem KRW jest:

• umożliwienie nurkowi zmiany pływalności (w zależności od aktualnej potrzeby na pływalność ujemną, dodatnią lub obojętną),
• umożliwienie nurkowi szybkiego wypłynięcia na powierzchnię wody w sytuacjach awaryjnych,
• umożliwienie nurkowi bezpiecznego utrzymywania się na powierzchni wody (najlepiej w tzw. pozycji bezpiecznej, czyli twarzą do góry). 

Kamizelki KRW dostępne są w różnych odsłonach, dzięki czemu, każdy nurek może wybrać model, który będzie optymalnie dopasowany do jego gabarytów, potrzeb i umiejętności. 

Rodzaje KRW:

• KRW typu Jacket – najpopularniejszy i najczęściej stosowny rodzaj kamizelek, łatwy w użyciu, Jacket może być: regulowany (z możliwością dopasowania długości ramion do sylwetki i aktualnych potrzeb, np. do nurkowania w piance lub suchym skafandrze) lub pełny (z pełnymi ramionami, bez możliwości regulacji – konieczne jest precyzyjne dobranie rozmiaru KRW);
• KRW typu skrzydło – rodzaj kamizelki ratunkowo – wyrównawczej mocowanej na plecach (napełnienie worka wypornościowego nie powoduje ściskania nurka w pasie, jak to ma miejsce w klasycznym KRW typu Jacket), który pierwotnie stosowany był przez nurków technicznych, a obecnie wchodzi do powszechnego użycia wnurkowaniu rekreacyjnym. 

Sprzęt pomocniczy – dodatkowe wyposażenie i akcesoria do nurkowania 

To szeroki wachlarz różnego rodzaju sprzętów i akcesoriów, które mają za zadanie ułatwiać nurkowanie i poprawiać komfort nurka oraz optymalizować jego bezpieczeństwo pod wodą. 

Do sprzętu pomocniczego zaliczamy m.in.: 

• balasty (w tym balasty pasowe i balasty na nogi)
• konsole nurkowe i komputery nurkowe
• pojedyncze wskaźniki do rozbudowywania indywidualnego systemu pomiarowego, m.in.: zegarki nurkowe, termometry, głębokościomierze, kompasy, gauge / mierniki
• akcesoria świetlne – latarki, latarki LED, latarki HID, błyskacze i światło chemiczne
• sygnalizatory akustyczne
• tabliczki nurkowe – umożliwiające zapisywanie i odczytywanie informacji / wiadomości dla partnera pod wodą
• noże, noże do sieci i sekatory oraz wielofunkcyjne przyborniki
• śruby i świdry do lodu
• skutery podwodne – amatorskie i profesjonalne
• torby nurkowe i skrzynie transportowe – ułatwiające bezpieczne przewożenie / przenoszenie sprzętu nurkowego. 

Jak zacząć nurkowanie?

Nurkowanie to bardzo przyjemna forma aktywności fizycznej, która w swojej rekreacyjnej formie jest stosunkowo prosta. Od czego i jak zacząć nurkowanie? Osoby, które chcą rozpocząć przygodę z nurkowaniem, powinny zacząć od przyswojenia podstawowej wiedzy o fizyce i technice nurkowania oraz opanowania najważniejszych umiejętności (m.in. związanych wstrzymywaniem oddechu i oddychaniem z użyciem aparatu oddechowego, związanych z obsługą sprzętu i akwalungu).

Nauka nurkowania powinna zawsze odbywać się pod okiem doświadczonego, czynnego zawodowo instruktora nurkowania, najlepiej w ściśle kontrolowanych i maksymalnie bezpiecznych warunkach – w specjalnych basenach lub nowoczesnych symulatorach nurkowania (Deepspot jest najgłębszym tego typu obiektem na świecie). 

Teoretycznie nurkować mogą wyłącznie osoby przeszkolone, posiadające certyfikat nurkowy. W praktyce jednak, dzięki nowoczesnym szkołom i organizacjom, niemal każda zainteresowana nurkowaniem osoba (spełniająca niezbędne warunki i nie posiadająca żadnych przeciwwskazań) – może spróbować swoich sił i przekonać się czy nurkowanie jest właśnie dla niej. 

Pierwsze nurkowanie – nurkowanie na próbę

Deepspot udostępnia usługę Try Scuba i Try Freediving. To opcja dla osób, które jeszcze nigdy nie nurkowały i chcą spróbować swoich sił bez żadnych zobowiązań. 

• Odkryj Freediving – to możliwość wykonania pierwszego nurkowania na zatrzymanym oddechu, pod okiem wykwalifikowanego i doświadczonego instruktora, 
• Odkryj Scuba Diving – to możliwość złapania pierwszego oddechu pod wodą, Deepspot zapewnia możliwość skorzystania z najnowocześniejszego, kompletnego sprzętu do nurkowania oraz profesjonalną opiekę wykwalifikowanego i doświadczonego instruktora.

Zajęcia z pierwszego nurkowania wybraną metodą trwają 90 minut (Scuba Diving) lub 120 minut (Freediving) i odbywają się w bezpiecznych, maksymalnie komfortowych warunkach symulatora nurkowania. Woda ma optymalną i stałą na każdej głębokości temperaturę 32-34 st.C. Każdy uczestnik zajęć otrzymuje świadectwo odbycia nurkowania w Deepspot. Jeżeli po pierwszym nurkowaniu mamy ochotę na więcej – czas zapisać się na kurs opracowany przez jedną z organizacji szkoleniowych / szkół nurkowania. Zdobywanie kolejnych certyfikatów i stopni nurkowych to jedyna droga do rozwijania swoich umiejętności i rozszerzania uprawnień. Dodatkowo można również rozwijać się w ramach konkretnej specjalizacji, np. nurkowania w nocy, fotografii podwodnej czy nurkowaniu wrakowym. 

Kto może nurkować? 

Jakie warunki należy spełnić, by móc rozpocząć przygodę z nurkowaniem?

• odpowiedni wiek – zgodnie ze standardami organizacji nurkowych, nurkowanie w akwalungu przeznaczone jest dla zdrowych osób dorosłych (bez górnej granicy wieku), młodzieży oraz dzieci od 8 roku życia (warunkowo: w przypadku najmłodszych dzieci przeciwwskazaniem może być niska waga i problemy ze skupieniem uwagi);
  
• dobre zdrowie – nurkowanie rekreacyjne jest dostępne dla wszystkich osób zdrowych, u których nie stwierdzono przeciwwskazań zdrowotnych (przeciwwskazania opisano poniżej); przed rozpoczęciem przygody z nurkowaniem należy skonsultować się z lekarzem; 
  
• kondycja fizyczna – powinna być minimum na poziomie średnim, nurkowanie rekreacyjne jest bowiem nieco bardziej wymagające niż rekreacyjne pływanie, przede wszystkim ze względu na trudniejsze, podwodne warunki i konieczność użycia dodatkowego, stosunkowo ciężkiego sprzętu (scuba diving) lub opanowania techniki skutecznego i bezpiecznego wstrzymywania oddechu (freediving).

Umiejętność pływania – czy trzeba umieć pływać, żeby nurkować?

Nurkowanie jest aktywnością dla osób, które dobrze czują się w wodzie, a w zdecydowanej większości przypadków – umiejętność pływania jest podstawą komfortu i gwarantem bezpieczeństwa. Teoretycznie możliwe jest uprawianie scuba divingu przez osoby nie potrafiące pływać, podczas gdy amatorskiego snorkelingu nie da się realizować bez tej umiejętności. W praktyce jednak, każda osoba, która po pierwszym, próbnym nurkowaniu myśli o rozwijaniu nowej pasji – powinna posiadać umiejętność pływania na minimum średnim poziomie.

Większość federacji nurkowych certyfikujących kursy i stopnie nurkowe, wymaga od osoby chcącej przystąpić do szkolenia – umiejętności przepłynięcia: 200 metrów po powierzchni wody (dowolnym stylem, w dowolnym czasie) oraz przepłynięcia 15 metrów pod wodą. Im lepiej umiemy pływać, tym pewniej i bezpieczniej czujemy się w wodzie, a co za tym idzie – możemy czerpać więcej przyjemności z nurkowania. Równolegle z rozwijaniem swoich umiejętności nurkowych, warto więc trenować pływanie, w tym również pływanie w ABC (maska, fajka, płetwy).

Przeciwwskazania do nurkowania 

Nurkowanie rekreacyjne, wykonywane pod nadzorem doświadczonych instruktorów i z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa, może być uprawiane przez zdrowe osoby dorosłe, młodzież i dzieci od 8 r.ż., pod warunkiem, że wykluczono istnienie przeciwwskazań do nurkowania.

Przeciwwskazaniem bezwzględnym lub względnym (wymagającym konsultacji lekarskiej, pogłębionej analizy przypadku lub odsunięcia w czasie rozpoczęcia nurkowania – do momentu zniwelowania przeciwwskazania) do rozpoczęcia i/lub kontynuowania przygody z nurkowaniem jest:

• brak umiejętności pływania i lęk przed wodą
• ogólne złe samopoczucie (w dniu zaplanowanego nurkowania)
• znajdowanie się pod wpływem alkoholu, środków odurzających, środków psychoaktywnych (w dniu zaplanowanego nurkowania)
• aktywna infekcja wirusowa lub bakteryjna (m.in.: przeziębienie, grypa, zapalenie ucha, infekcja zatok, stany zapalne / infekcje w obrębie dróg oddechowych)
• poważne choroby układu oddechowego, m.in.: astma, rozedma płuc, gruźlica, POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc) 
• choroby lub operacje ucha
• infekcje lub inne, przewlekłe problemy związane z zatokami
• choroby serca lub układu krążenia
• operacje przebyte w okresie 12. miesięcy przed nurkowaniem, przede wszystkim operacje: serca, płuc i kręgosłupa (inne operacje oraz operacje przebyte wcześniej należy skonsultować z lekarzem)  
• cukrzyca
• wysoki poziom cholesterolu
• nadciśnienie
• choroby pleców 
• przepuklina / przepukliny
• ciąża
• krwawienia lub problemy z krzepliwością krwi
• stwierdzenie w wywiadzie osobistej lub rodzinnej historii chorób obejmujących: zawały, udary, wylewy lub inne choroby serca (zwłaszcza dotyczących osób w młodym wieku)
• zaburzenia układu nerwowego, przypadki utraty przytomności lub omdleń
• zaburzenia zachowania, klaustrofobia, agorafobia, epilepsję, lęki, napady paniki. 

Czy nurkowanie jest bezpieczne?

Kluczem do bezpiecznego nurkowania, podobnie jak bezpiecznego uprawiania każdego innego sportu, jest przestrzeganie zasad. Nurkowanie rekreacyjne może więc być bezpieczne, pod warunkiem, że jest uprawiane zgodnie z wszelkimi wytycznymi i zasadami bezpieczeństwa, pod opieką wykwalifikowanego instruktora, z użyciem wysokiej jakości, odpowiednio serwisowanego sprzętu i po stwierdzeniu braku jakichkolwiek przeciwwskazań u nurka.

To dążenie do minimalizowania ryzyka i zapobiegania powstawaniu sytuacji krytycznych powinno towarzyszyć każdemu nurkowi, bez względu na rodzaj / cel nurkowania, poziom zaawansowania,  stopień nurkowy oraz doświadczenie i liczbę wykonanych nurkowań. Obniżenie czujności i zaniedbania mogą doprowadzić do poważnych kłopotów, stanowiących bezpośrednie zagrożenia dla zdrowia i życia. 

Podstawowe zagrożenia związane z nurkowaniem (sytuacje awaryjne)

Podczas nurkowania, podobnie jak podczas uprawiania jakiegokolwiek innego sportu, mogą wystąpić zagrożenia. W kontekście nurkowania mówimy o sytuacjach awaryjnych (wszystkie sytuacje, które zmieniły ustalony plan nurkowania ze względu na priorytet bezpieczeństwa, ale nie wymagały wezwania i udzieleni pomocy przedmedycznej, zostały opanowane i nie doprowadziły do zagrożeni zdrowia lub życia) i wypadkach nurkowych (sytuacje awaryjne, które wymagały wezwania i udzielenia pomocy przedmedycznej, doprowadziły do zagrożenia życia i / lub uszczerbku zdrowia). 

Podstawowe i najczęściej odnotowywane sytuacje awaryjne:

• brak powietrza (z dużo CO2, za mało tlenu) – to jedna z najniebezpieczniejszych sytuacji, z którą możemy mieć do czynienia pod wodą podczas scuba divingu (nurkowania sprzętowego); minimalizacja ryzyka: w ramach przygotowań do nurkowania należy nauczyć się obsługi akwalungu (również w sytuacjach awaryjnych) oraz trenować oddychanie i wstrzymywanie oddechu (w celu maksymalnego wydłużenia czasu, który jesteśmy w stanie wytrzymać bez oddychania – może okazać się niezbędny np. do bezpiecznego wynurzenia się);
  
• wychłodzenie organizmu – niedostosowanie stroju nurka do warunków nurkowych (temperatury wody, głębokości i długości nurkowania) jest jednym z najczęściej popełnianych błędów, zwłaszcza przez początkujących nurków; 
  minimalizacja ryzyka: zadbanie o odpowiednio dobrany strój, zapewniający solidną izolację termiczną – grubą piankę neoprenową lub suchy skafander (maksymalna ochrona przed wychłodzeniem);
  
• zmęczenie nurka – niedostosowanie tempa szybkości pływania pod wodą do własnych umiejętności i kondycji może spowodować zmęczenie, które utrudni lub uniemożliwi kontynuowanie nurkowania;
  minimalizacja zagrożenia: dostosowanie tempa pływania do własnych umiejętności i kondycji, zmęczony nurek powinien odpocząć, przytrzymując się partnera, skały, dna (w przypadku płytkich zbiorników / akwenów) lub liny opustowej, jeśli po chwili odpoczynku nurek nie jest w stanie kontynuować nurkowania – należy rozpocząć procedurę wynurzania;
  
• skurcz nogi – bolesny skurcz mięśnia może utrudnić lub uniemożliwić kontynuowanie nurkowania, bolący mięsień należy naciągnąć i rozmasować go (w miarę możliwości, najlepiej z pomocą partnera); podczas kontynuowania nurkowania należy ograniczyć forsowanie mięśnia, a jeśli skurcz / skurcze się powtórzą – należy rozpocząć procedurę wynurzania i zakończyć nurkowanie;
  
• zgubienie partnera lub grupy – ryzyko zgubienia partnera lub grupy istnieje przede wszystkim podczas nurkowania m.in. w polskich wodach, w których latem, już na głębokości kilku metrów widoczność może być ograniczona do kilkudziesięciu centymetrów;
  minimalizowanie ryzyka i zasady: utrzymywanie stałego kontaktu wzrokowego podczas nurkowania, w sytuacji zgubienia – podjąć próbę odnalezienia (określoną w czasie, np. 1-2 minut), po czym zacząć wnurzanie;
  
• ugryzienia, ukąszenia, skaleczenia – podczas nurkowania w naturalnych akwenach mamy możliwość podziwiania podwodnego świata fauny i flory, a także różnego rodzaju zatopionych obiektów będących wytworami człowieka, głaskanie i chwytanie zwierząt, dotykanie roślin oraz eksplorowanie obiektów może być przyczyną urazów;
  minimalizowanie ryzyka: podczas nurkowania rekreacyjnego najlepiej ograniczyć się do naocznego, bezkontaktowego podziwiania podwodnego świata;
  
• zaplątanie w śmieci zalegające pod wodą – zalegające pod wodą stare sieci rybackie, żyłki wędkarskie i innego rodzaju śmieci to potencjalne ryzyko zaplątania się w nie przez nurka i problemów z kontynuowaniem nurkowania lub wynurzeniem się; w sytuacji zaplątania należy w pierwszej kolejności sprawdzić ile mamy powietrza (dopóki mamy czym oddychać – jesteśmy bezpieczni), uspokoić się, a następnie opracować plan uwolnienia się;
  minimalizacja ryzyka: instruktor nurkowania oraz doświadczeni nurkowie nurkujący w naturalnych akwenach wodnych powinni być wyposażeni w tzw. nóż bezpieczeństwa nurka, który pozwoli usunąć zagrożenie.

Zagrożeniem dla nurków na wyższych stopniach zaawansowania jest: choroba dekompresyjna i narkoza azotowa (zagrożenia te nie dotyczą nurków początkujących, pod warunkiem, że przestrzegają ściśle zasad bezpieczeństwa i nie przekraczają dozwolonych dla nich limitów głębokości). 

Nurkowanie w systemie partnerskim 

Podstawą bezpiecznego nurkowania rekreacyjnego jest nurkowanie w systemie partnerskim, czyli nurkowanie z partnerem. Uwaga: partnerem nie może być dowolna osoba, która po prostu będzie nam towarzyszyć pod wodą! Partner nurkowy powinien posiadać odpowiednie kwalifikacje i stopień (zgodnie z wytycznymi dla stopni nurkowych i ogólnymi zasadami bezpiecznego nurkowania) oraz doświadczenie.

System partnerski zakłada nurkowanie w dwuosobowych zespołach, które przed nurkowaniem: wspólnie opracowują plan nurkowania oraz sprawdzają wzajemnie sprzęt i pływalność.

Podczas nurkowania para nurkowa:

• pływa blisko siebie – w umówiony sposób: obok siebie, jeden z drugim, swobodnie, ale pozostając w kontakcie wzrokowym (najczęściej na wyciągnięcie ręki lub dwóch rąk, w zależności od widoczności pod wodą), 
• pomaga sobie w trakcie nurkowania – m.in. poprzez kontrolę ciśnienia w butli partnera i sygnalizowanie poziomów: 100at i 50at (spadek ciśnienia w butli do rezerwy powinien oznaczać rozpoczęcie procedury wynurzania, tak, aby móc zakończyć nurkowanie z ciśnieniem powietrza w butli zanim spadnie ono do wartości 20 – 30 at).
• pomaga sobie w sytuacjach awaryjnych – 
• pomaga sobie w wypadkach nurkowych – 

Niezbędnym elementem efektywnego i bezpiecznego nurkowania w systemie partnerskim jest skuteczna komunikacja – przed nurkowaniem należy przypomnieć sobie podstawowe znaki nurkowe (znaki pokazywane rękami, ale również znaki przy pomocy dotyku, dźwięku lub światła).

Dla osób zaczynających swoją przygodę z nurkowanie i próbującym nurkowania po raz pierwszy – partnerem nurkowym jest instruktor / trener. 

Znaki nurkowe – komunikacja w nurkowaniu

Nurkowanie wymaga stosowania pozawerbalnych sposobów komunikacji, które zostały opracowane i opisane jako uniwersalne znaki nurkowe. Znaki nurkowe demonstruje się z użyciem rąk. 

Najczęściej stosowane znaki nurkowe należą do jednej z czterech kategorii:

• znaki ogólne – podstawowe, ogólne znaki nurkowe: ok, ja, ty, nie rozumiem, zbiórka, znaki cyfr;
• znaki kierunku – znaki pozwalające na wskazanie / ustalenie kierunku płynięcia: do góry, na dół, wskazanie kierunku płynięcia w poziomie, poziom (wskazanie zatrzymania się lub płynięcia na tej głębokości);
• znaki prędkości poruszania się – znaki pozwalająca na określenie prędkości / zmianę prędkości płynięcia: wolniej, szybciej, stop;
• inne znaki nurkowe / znaki zagrożenia – znaki pozwalające na szybkie i skuteczne zasygnalizowanie sytuacji awaryjnych: coś nie w porządku, brak powietrza, wyrównaj cieśnienie, zawroty głowy, rezerwa, otwórz mi rezerwę. 

Znaki nurkowe powinny być pokazywane dokładnie i powoli, poza obrysem ciała – ciemne tło naszego stroju do nurkowania może utrudniać lub uniemożliwiać naszemu partnerowi prawidłowe odczytanie i interpretację znaków. 
Skuteczna komunikacja z wykorzystaniem znaków nurkowych wymaga skupienia na sobie uwagi partnera. Pod wodą, w sytuacji, w której chcemy nawiązać kontakt wzrokowy z partnerem i zwrócić jego uwagę na siebie w sposób, który równocześnie wstępnie zasygnalizuje powagę sytuacji, możemy: podpłynąć do partnera i uścisnąć jego nogę lub rękę (jeden uścisk – jesteśmy spokojni, wiele uścisków – jesteśmy zdenerwowani), zwrócić uwagę sygnałem dźwiękowym / akustycznym (poprzez jednokrotne lub wielokrotne uderzenie o butlę, nożem nurkowym lub specjalnym koralikiem), bądź zwrócić uwagę sygnałem świetlnym (poprzez jednokrotne lub wielokrotne energiczne machnięcie latarką w opcji: góra – dół, dającej efekt światła stroboskopowego). 

Stopnie nurkowe – kursy i szkolenia dla nurków

Stopnie nurkowe zdobywa się po ukończeniu kolejnych kursów / etapów szkolenia. Kursy powinny być prowadzone przez profesjonalne szkoły lub organizacje afiliowane przez międzynarodowe organizacje nurkowe (ich lista znajduje się niżej), działające w oparciu o standardy wyznaczone przez te organizacje. Same stopnie i kursy mogą się różnie nazywać, w zależności od międzynarodowej organizacji, która certyfikuje dane szkolenie. 

Stopnie nurkowe – dla dzieci i młodzieży, rekreacyjne i profesjonalne

Podstawowe stopnie nurkowe w systemie SSI (Scuba Schools Internasional):

1. SSI Open Water Diver (SSI OWD, level 1) – pierwszy poziom / stopień nurka; w ramach kursu nurek zdobywa podstawową wiedzę i podstawowe umiejętności niezbędne do bezpiecznego nurkowania do głębokości 18 metrów z partnerem o równoważnych umiejętnościach i do 30 metrów pod opieką wykwalifikowanego instruktora; minimalny wiek nurka: 15 lat.
   
2. SSI Advanced Adventurer (SSI AA, level 2) – drugi poziom / stopień nurka; w ramach kursu pogłębia wiedzę i zdobywa umiejętności specjalistyczne (trzy obowiązkowo: Deep Diving, Night & Limitet Visybility Diving, Navigation Diving plus jedna: do wyboru przez nurka); warunkiem otrzymania licencji jest odbycie minimum 24 nurkowań w wodach otwartych; licencja AOWD uprawnia do nurkowania do głębokości 39 metrów z partnerem o równorzędnych lub wyższych kwalifikacjach oraz nurkowania z partnerem o niższych kwalifikacjach (w zakresie uprawnień / kwalifikacji partnera); minimalny wiek nurka: 15 lat. 

Stopnie SSI OWD i SSI AA mają swoje równoważne odpowiedniki w innych federacjach / organizacjach nurkowych, np. PADI (PADI OWD i PADI AOWD), CMSA (P1 i Eksplorator) czy SDI (SDI OWD i SDI AOWD).

Po ukończeniu kursu zaawansowanego i zdobyciu odpowiedniej licencji (AOWD) – nurek może rozwijać się dalej, zdobywając profesjonalne stopnie nurkowe. Federacja SSI oferuje możliwość zdobycia kolejno stopni: Dive Guide, Divemaster, Assistant Instructor, Open Water Instructor, Advanced Open Water Instructor, Divemaster Instructor, Assistant Instructor Trainer i Instructor Trainer. 

Dzieci i młodzież do 15 roku życia, mogą wziąć udział w dedykowanych im, certyfikowanych kursach SSI, m.in. SSI Snorkel Diver i SSI Scuba Diver. Kurs Junior Open Water Diver (JOWD) jest dedykowany młodzieży od 10 roku życia. Licencja JOWD uprawnia do nurkowania do głębokości 12 metrów w parze z pełnoletnim opiekunem posiadającym licencję nurkową. W momencie ukończenia przez nurka 15 roku życia – może on wymienić licencję JOWD na licencję OWD (bez dodatkowych kursów i egzaminów). 

Specjalizacje nurkowe 

Specjalistyczne kursy nurkowe to szkolenia, w ramach których nurek skupia się na poprawianiu lub rozwijaniu konkretnych umiejętności, bądź zdobywaniu nowych kwalifikacji. Różne specjalizacje nurkowe i specjalistyczne kursy mogą być dedykowane nurkom, którzy posiadają konkretny stopień nurkowy – część z nich jest dostępna już po kursie podstawowym OWD, inne będą wymagać ukończenia wcześniej kursu zaawansowanego AOWD.

Przykładowe specjalizacje nurkowe SSI (tzw. Specialty Diver), po kursie podstawowym (SSI OWD):

• nurkowanie głębokie (Deep Diving)
• nurkowanie nocne i w ograniczonej widoczności (Night & Limitet Visybility Diving)
• nawigacja (Navigation Diving)
• wiedza o sprzęcie (Equipment Techniques)
• poszukiwania i wydobycie (Search and Recovery)
• nurkowanie wrakowe (Wreck Diving)
• nurkowanie z łodzi (Boat Diving)
• nurkowanie z komputerem (Computer Diving)
• nurkowanie w suchych skafandrach (Dry Suit Diving)
• nurkowanie podlodowe (Ice Diving)
• nurkowanie z wykorzystaniem nitroksu (Enriched Air Nitrox)

Przykładowe specjalizacje nurkowe PADI po kursie podstawowym (PADI OWD):

• PADI Dry Suit Diver – kurs nurkowania w suchym skafandrze
• PADI Equipment Specialist – kurs specjalisty sprzętowego
• PADI Underwater Navigator – kurs nawigacji podwodnej 
• PADI Night Diver – kurs nurkowania nocnego
• PADI Boat Diver – kurs nurkowania z łodzi
• PADI Peak Performance Buoyancy – kurs nurkowania Doskonałej Pływalności 
• PADI Drift Diver – kurs nurkowania w prądzie 
• PADI Multilevel Diver – kurs nurkowania wielopoziomowego
• PADI Propulsion Vehicle Diver – kurs nurkowania ze skuterem podwodnym
• PADI Search and Recovery Diver – kurs nurkowania: poszukiwania i wydobywanie
• PADI Foto Specialist – kurs fotografii podwodnej. 

Organizacje nurkowe i szkoły nurkowania 

Na świecie funkcjonuje bardzo dużo organizacji i szkół nurkowych, które prowadzą certyfikowane kursy i szkolenia. Większość organizacji i szkół uznaje wzajemnie certyfikaty uzyskane przez nurków w innych organizacjach / szkołach. 

Najbardziej znane i największe organizacje nurkowe na świecie, zrzeszająca mniejsze organizacje i szkoły, prowadzące szkolenia i wyznaczające standardy dla kursów oraz wymagania dla poszczególnych stopni nurkowych:

• PADI (Professional Association of Diving Instructors) – największa na świecie organizacja szkoląca płetwonurków na wszystkich poziomach zaawansowania rekreacyjnego i zawodowego; standardy nurkowe wyznaczone przez PADI są przyjmowane (w całości lub w większości) przez pozostałe znaczące organizacje na świecie;
  
• CMAS (Confederation Mondiale desActivites Subaquatiques) – federacja zrzeszająca organizacje nurkowe z całego świata, w Polsce organizacją afiliowaną CMAS jest m.in. Polski Związek Płetwonurkowania;
  
• SSI (Scuba Schools International) – międzynarodowa organizacja szkoląca nurków i instruktorów nurkowania na całym świecie, szkolenia w ramach SSI charakteryzują się bardzo wysoką jakością, a certyfikaty nurkowe wydawane przez SSI są honorowane na całym świecie, na wszystkich poziomach zaawansowania, rekreacyjne i techniczne oraz instruktorskie;
  
• TDI (Technical Diving International) – największa na świecie organizacja szkoląca nurków technicznych;
  
• SDI (Scuba Diving International) – organizacja siostrzana do TDI, szkoląca nurków rekreacyjnych;
  
• IANTD (International Association of Nitrox and Technical Divers, wcześniej: IAND – International Association of Nitrox Divers) ) – pierwsza organizacją, która wprowadziła Nitrox, a później Trimix, do nurkowań sportowych. 

Deepspot to nie tylko najgłębszy w Europie, wielostrefowy symulator nurkowy, ale również miejsce, w którym organizowane są pełnowartościowe, profesjonalne kursy szkoleniowe. Międzynarodowy zespół trenerów i instruktorów dysponuje rozległą wiedzą i doświadczeniem, które pozwala na bezpieczne i maksymalni efektywne szkolenie adeptów nurkowania. W Deepspocie można zarówno spróbować nurkowania po raz pierwszy w życiu, jak i zdobyć konkretne umiejętności i uprawnienia – adekwatnie do stopnia nurkowego (zgodnie ze standardami SSI).  

Najciekawsze miejsca do nurkowania w Polsce i na świecie

Szukając ciekawych, naturalnych akwenów wodnych do nurkowania i eksplorowania podwodnej fauny i flory, warto sprawdzić wybrane kamieniołomy i jeziora w Polsce: 

• kamieniołom koło Piechcina – atrakcyjna baza nurkowa i szkoleniowa, łatwa w nawigacji, z wieloma zatopionymi platformami i atrakcjami nurkowymi, które są bardzo dobrze oznaczone na powierzchni
• Zalew Zakrzówek (zalany kamieniołom wapienny) w Krakowie – na dnie kamieniołomu, na głębokości od 7 do 20 metrów znajdują się m.in.: duży fiat, furgonetka i różne elementy dawnego miasteczka robotniczego;
• Jezioro Piłakno (Pojezierze Mrągowskie) – duża powierzchnia i bardzo dobre warunki do nurkowania
• Jeziora Hańcza (Pojezierze Wschodniosuwalskie) – jezioro polodowcowe, z czystą wodą i świetnymi warunkami do nurkowania, przede wszystkim dla doświadczonych nurków technicznych
• Jezioro Kłodno (Pojezierze Kaszubskie) – jezioro rynnowe, z przepływającą przez nie rzeką Radunią (od niej zależy aktualny stan wody w jeziorze), jezioro zlokalizowane w malowniczym Kaszubskim Parku Krajobrazowym
• Jezioro Pile (Pojezierze Drawskie) – na środku jeziora znajduje się wyspa, której fragmenty, wraz z rosnącym na niej lasem, zostały zatopiona, cześć drzew nadal stoi pod wodą, tworząc zjawisko nazywane „zatopionym lasem”
• Jezioro Pluszne (Pojezierze Olsztyńskie) – jezioro morenowe z trzcinową wysepką, która w czasie II wojny światowej stanowiła tarczę celowniczą dla betonowych bomb zrzucanych przez niemieckie samoloty, zadowalający stan wody pozwala na podziwianie nie tylko bomb, ale również stosunkowo bujnej fauny i flory. 

Nurkowanie na świecie? Ogromną popularnością wśród polskich miłośników nurkowania cieszy się Morze Czerwone i Egipt, a także wybrzeża Cypru, Malty i Chorwacji. Decydując się na nieco większy wydatek i dalszą podróż, można ze sprzętem do nurkowania odwiedzić m.in.: Malediwy, Borneo, Kajmany i Meksyk (zwłaszcza niezwykły Banco Chinchorro).